Η «Ελιά της Όρσας» 2530 ετών

Ο μοναδικός ζωντανός οργανισμός από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας

-της-Όρσας-1-10-2020-2

Το 2014 το Ινστιτούτο  Klorane nature project, ξεκίνησε την αναζήτηση των αρχαιότερων ελαιόδεντρων στην Ελλάδα, προκηρύσσοντας έναν διαγωνισμό.

Στη Σαλαμίνα υπήρχε μια παλαιά ελιά, γνωστή  ως «Ελιά της Όρσας». (Η ελιά αυτή ήταν η μοναδική προίκα κάποιας φτωχής κοπέλας, της Όρσας» που την είχε φυτέψει κάποιος βασιλιάς ονόματι «Στράτος» δηλαδή ο Πεισίστρατος, στην εποχή του οποίου χρονολογείται).

Στον  διαγωνισμό αυτόν, που έτυχε να ακούσει η κα Ευαγγελία Γαβριήλ, έστειλε για την ελιά, μιας που γνώριζε την ύπαρξή της.  Η ελιά δόθηκε ως «Ελιά της Όρσας» που ανήκε στα όρια της Κοινότητας Αιαντείου Σαλαμίνας μιας και  βρίσκεται στο δρόμο προς την Κακή Βίγλα.

Άνθρωποι του Ινστιτούτου  μαζί με γεωπόνους, ταξίδεψαν σε όλη την Ελλάδα, για να αξιολογήσουν την αρχαιότητα των ελαιόδεντρων. Έτσι ήρθαν και στη Σαλαμίνα, έχοντας λάβει από την Κοινότητα φωτογραφία της ελιάς. Η «Ελιά της Όρσας» ήρθε δεύτερη σε παλαιότητα σε όλη την Ελλάδα με 2500 έτη, με πρώτη αυτής της Αίγινας με 2700 έτη  και τρίτη με αυτή του  Κουτρουφά Κυνουρίας 2.300 έτη.  Η βράβευση έγινε στις 25 Νοεμβρίου 2014 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.  Το βραβείο παρέλαβε η τότε Πρόεδρος της Δημοτικής Κοινότητας Αιαντείου κα Καίτη Μπούταλη – Παυλίδη.

Ο αναπληρωτής καθηγητής  του τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων στο τμήμα Φαρμακευτικής του Παν/μίου Αθηνών Προκόπης Μαγιάτης μαζί με τη συνεργάτιδα  και σύζυγό του Χημικό και καθηγήτρια εργαστηρίων της Φαρμακευτικής  του Παν/μίου Αθηνών Δρ. Ελένη Μέλιου συνέλεξαν καρπό από την ελιά για προσδιορισμό της ποικιλίας.

Έτσι, έξι χρόνια μετά,  στις 10 Σεπτεμβρίου 2020 με αφορμή των εορτασμών για τα 2500 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για την υιοθεσία της Ελιάς  από τον διεθνή οργανισμό World Olive center for health με πρόεδρο τη Δρ. Φαρμακογνωσίας κ. Ελένη Μέλιου και το Πανεπιστήμιο Αθηνών,  έτσι ώστε,  να καταταχθεί στα μνημειακά δέντρα της Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Η κα Μέλιου σε ομιλία της, είπε: ότι για πρώτη φορά, έγινε ανάλυση του γενετικού υλικού του δέντρου και μάθαμε ότι δεν πρόκειται για μπολιασμένη αγριελιά αλλά εκ γενετής καλλιεργούμενη ελιά, γεγονός μεγάλης ιστορικής σημασίας για την πρωταρχική εμφάνιση της ελαιοκαλλιέργειας στην Αττική και ιδιαίτερα στη Σαλαμίνα.

Επίσης ο Δρ. Δασολογίας Κώστας Ιωαννίδης του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών και  Μεσογειακών Οικοσυστημάτων του Υπουργείου Ανάπτυξης προσδιόρισε τη χρονολογία της ελιάς με βάση το DNA, ως ανώτατο όριο στα 2530 έτη.

Η «Ελιά της Όρσας» είναι ο μοναδικός ζωντανός οργανισμός από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, φυτεμένη από τον Πεισίστρατο.

(Το κείμενο συντάχθηκε από την κα Μαρία Μπούτση)